Waar komt de minizeboe vandaan ?

9.000 à 10.000 jaar geleden werd de Oeros (Bos primigenius primigenius) door de mens gedomesticeerd. Uit de reusachtige kolossen selecteerde men dieren op hun meegaandheid, melkgift, vleesproduktie en trekkracht. De runderen die huisdier waren geworden, ondergingen in de loop der eeuwen vele evoluties. Waar voedsel in overvloed was, ontwikkelden runderen zich anders dan runderen die op schrale grond of in andere ongunstige omstandigheden leefden. Zo ontstonden er runderen van allerlei afmetingen, kleuren, vormen en gedragseigenschappen. Heden worden de runderen onderverdeeld in twee ondersoorten die beiden directe afstammelingen zijn van de Oeros:

  • Tauriene rund (Bos taurus) waartoe onze Europese runderen behoren.
  • Bultrund of Zeboe (Bos taurus indicus) die vooral in tropische streken leeft.

DNA-onderzoek heeft aangetoond dat beide ondersoorten veel verschillen van elkaar en 9.000 à 10.000 jaar geleden apart zijn ontstaan uit de Oeros. Het Tauriene rund ontstond in het huidige Midden-Oosten en verspreidde zich 8.000 jaar geleden richting Europa en Afrika. De Zeboe ontstond in India en verspreidde zich in de loop der eeuwen over Zuid-Azië en Afrika. Pas in de laatste eeuwen werden zeboerunderen geëxporteerd naar Centraal- en Zuid-Amerika, waar nu ook kleine zeboepopulaties leven. Zeboes hebben meer zweetklieren dan Tauriene runderen en zijn dus goed aangepast aan de tropische temperaturen en vochtige klimaten waarin ze leven.

75 zeboerassen

In totaal ontwikkelden zich 75 zeboerassen, waarvan ongeveer de helft in Zuid-Azië en de helft in Afrika. De Brahmanenzeboe, de Goedzjeratzezeboe en de Nellorezeboe zijn de grootste van alle zeboes en hebben een schofthoogte van 180cm, gemeten achter de typische schouderbult die alle zeboerassen hebben. Het heilig rund in India, de Zilvergrijze Zeboe, is een middelgroot ras. Er bestaan ook drie dwergrassen:

  • De Sri Lankaanse zeboe (syn. Ceylon zebu) schofthoogte 90-106cm
  • De Kaukasus zeboe (syn. Azerbeidzjan zebu) schofthoogte 90-110cm
  • De Ethiopische Hooglandzeboe (syn. Abysinian Shorthorned zebu) schofthoogte 80-100cm

En de minizeboe of dwergzeboe?

De Minizeboe of Dwergzeboe is een verzamelnaam voor deze drie dwergrassen die in de 20ste eeuw geïmporteerd werden in Europa en Noord-Amerika.
Duitse dierentuinen haalden in de jaren ’40 en ’50 de eerste dwergzeboes vanuit Sri Lanka naar Europa en in mindere mate ook vanuit de Kaukasus. Later kwamen deze dieren geleidelijk aan ook bij hobbyfokkers terecht. In Duitsland kende de Sri Lankaanse minizeboe in de jaren ’70 een ware opmars, waar hij werd ingezet als extensieve begrazer in natuurgebieden. Naast de positieve inbreng in het natuurbehoud, gebruikte men het pittige en malse zeboevlees als extra opbrengst.

De Ethiopische Hooglandzeboe, het allerkleinste rund ter wereld, werd pas in 1994 door een Nederlands hobbyfokker vanuit Ethiopië naar Europa gehaald. Er werden slechts een 25-tal dieren ingevoerd en alle nakomelingen werden enkel verkocht in Nederland en België, waardoor ook nu nog de Ethiopische Hooglandzeboe in andere landen een uiterste zeldzaamheid is. Door het klein aantal ingevoerde Ethiopische Hooglandzeboes was het in de beginjaren niet eenvoudig om een onverwante kweekkudde samen te stellen en gingen vele fokkers de Ethiopische rundjes inkruisen met de iets grotere Sri Lankaanse rundjes uit Duitsland. Veel minizeboes in België en Nederland zijn dan ook kruisingen met een schofthoogte iets groter dan 100cm. Een kleinere minizeboe van het zuiver Ethiopische type op de kop tikken is niet eenvoudig.

Een nuttig dier!

Zowel in Sri Lanka als Ethiopië leven de dwergzeboes zeer talrijk en dienen ze hoofdzakelijk als trek- en lastdieren. De uitwerpselen worden vaak gebruikt als brandstof en de dieren voorzien de arme bevolking van melk en vlees, al is de opbrengst heel laag. In België en Nederland zijn minizeboes nog steeds een zeldzaamheid en worden ze enkel gehouden als gezelschapsdier in kinderboerderijen of bij hobbyfokkers.

Bultrund

De naam Zeboe is afgeleid van het Tibetaanse woord 'Ceba' wat 'bult' betekent en verwijst naar de typische schouderbult die alle zeboerassen hebben.

De Oeros;
De Oeros, voorvader van alle runderen Zilvergrijze Zeboe
De Zilvergrijze Zeboe (India’s heilig rund) Ethiopische hooglandzeboe
Ethiopische hooglandzeboe (stier)